Австралийн төгсөгч Мягмар овогтой Мөнхжаргал байгалийн нөөц газруудад байрлах зэрлэг ан амьтад хамгаалах ажилд өөрийн хувь нэмрээ оруулан ажиллаж байна. Дэлхийн байгаль орчны өдрийг тохиолдуулан Мөнхжаргал ажлынхаа талаар болон тэтгэлэгт хамрагдсан туршлагаа бидэнтэй хуваалцаж, цөөн хэдэн асуултад хариулт өглөө. Тэрээр Монголын зэрлэг ан амьтад, тэр дундаа Монгол улсад нутагладаг шувуудад ямар аюул байдаг талаар сонирхолтой яриа өгсөн юм.

Та өөрийгөө болон одоо хийж байгаа ажлынхаа талаар товч танилцуулна уу?

Би Монгол Улсын Их Сургуульд Экологи, Байгаль хамгааллын бакалавр, магистрын зэргээ хамгаалсан. Би сургуулиа төгсөөд Лондонгийн Амьтан судлалын нийгэмлэгийн Монгол дахь салбарт есөн жил ажилласан. Үүний дараа 2019-2021 оны хооронд Австралийн тэтгэлгээр Күйнслэндийн Их Сургуульд Байгаль орчны менежментийн магистрын зэрэг хамгаалсан. Би сургуулиа төгсөж ирээд Монгол Улсын Зэрлэг байгаль хамгаалах төвд Байгаль хамгаалах захирлаар ажиллаж байна. Би хэрэгжүүлж буй төсөл, судалгааны байгаль хамгааллын асуудлыг хариуцан ажилладаг. Саяхан манай байгууллага Хэнтий аймгийн нутагт байрлах Хурх, Хүйтний байгалийн нөөц газрын байгаль хамгааллыг хариуцан ажиллахаар болсон. Хурх, Хүйтэн голын хөндийд төрөл бүрийн тогоруу, ховордсон шувууд байрладаг. Мөн энд хэдэн зуун өрх мал сүрэгтэйгээ нутагладаг өвөрмөц, гайхамшигтай намгархаг газар юм. Бид хүрээлэнгийн захиргааг байгуулахын тулд тусгай мэргэжилтэн, байгаль хамгаалагчдыг газар дээр нь ажиллуулж, энэ газрыг урт хугацаанд тогтвортой ашиглахын тулд байгаль хамгаалах үйл ажиллагаагаа сайжруулахаар ажиллаж байна.

Түүнчлэн Монгол Улсын Зэрлэг ан амьтан хамгаалах төв нь тогоруу, шонхор шувуудаас эхлээд тас, хотон зэрэг төрөл бүрийн нүүдлийн шувуудыг ажиглах, хянах чиглэлээр олон ажил хийдэг. Энэ ажлын хүрээнд манай байгууллага нүүдлийн шувуудын холбогдох зам, нислэгийн зам дээр байрладаг бусад орны ижил төстэй байгууллагуудтай хамтран ажилладаг. Бид шувуудын тоо толгой, нүүдлийг судлахын тулд өнгөт зурвас ашиглахаас эхлээд хиймэл дагуулын GPS хянах төхөөрөмж зэрэг шинэ аргууд ашигладаг. Энэ нь шувуудын амьдрах орчин, тоо толгойн өсөлт, аюул занал, үхэл зэрэг шувуудын янз бүрийн талыг судлах боломжийг бүрдүүлдэг. Эдгээр судалгаануудаар бид нүүдлийн зам дагуух ховордсон шувуудын төрөл зүйлүүдийг хамгаалж, зөвхөн шувуудын төдийгүй бүх биологийн төрөл зүйлийн амьдрах орчин болох чухал намгархаг газрыг хамгаална гэж найдаж байна.

Австралийн тэтгэлэг таны ажил мэргэжил болон улсынхаа хөгжилд хэрхэн хувь нэмэр оруулж байна вэ?

Би экологи, байгаль хамгаалах чиглэлээр бакалаврын зэргээ хамгаалсан. Харин Күйнслэндийн Их Сургуульд байгаль орчны менежментийн ерөнхий ур чадварын талаар судалсан. Мөн суралцах хугацаандаа уур амьсгалын өөрчлөлт, олон нийттэй холбоотой асуудлууд, олон улсын хамтын ажиллагаа, тусгай хамгаалалттай газар нутгийг хөгжүүлэх талаар илүү их судлахыг хичээсэн. Манай байгууллага саяхан Хэнтий аймгийн нутагт байрлах Хурх, Хүйтний байгалийн нөөц газрын удирдлагыг хүлээн авсан. Одоогоор шинээр байгуулагдсан тусгай хамгаалалттай газар нутгийг байгаль цаг уурын өөрчлөлтөд дасан зохицсон ан амьтан, оршин суугчид зэрэгцэн оршдог, байгалийн нөөцийг тогтвортой ашиглах жишиг хүрээлэн болгохоор төлөвлөн ажиллаж байна. Би тэтгэлэгт хамрагдан олж авсан ур чадвар, мэдлэгээ ашиглан, тус намгархаг газрын экосистемийг сэргээж, оршин суугч иргэдийн амьжиргааг дэмжих энэхүү амбицтай төлөвлөгөөг хэрэгжүүлэх болно.

Та Австралийн тэтгэлэгт хамрагдах хүсэлтэй хүмүүст хандаж юу хэлэх вэ?

Австралийн тэтгэлэг Монгол улсад олгодог хамгийн үр өгөөжтэй тэтгэлгүүдийн нэг гэдгийг хэлмээр байна. Жишээлбэл, тэтгэлэгт хамрагдсан хүмүүст Австралид суралцах хугацаанд гэр бүлээ авчрах боломжтой. Би тэтгэлгийн талаар анх 2010 онд сонсож байсан. Тэр үед би өргөдөл гаргах итгэлгүй байсан. Би 2017 онд анх тэтгэлэгт хамрагдах хүсэлтээ өгсөн ч шалгарч чадаагүй. 2018 онд дахин өргөдөл гаргаж, Австралийн тэтгэлэгт хамрагдсан. Энэхүү тэтгэлэгт хамрагдаж чадсан нь надад болон манай гэр бүлийн хувьд амьдралд тохиолдох ховорхон боломжуудын нэг байсан. Бид Австралид хамтдаа цагийг хөгжилтэй, дурсамж дүүрэн өнгөрүүлсэн. Тэтгэлэгт хамрагдахаар төлөвлөж буй өргөдөл гаргагчдад ‘та бүхэн чадна’ гэж хэлмээр байна. Зоригтой байж, өргөдөл гаргаарай гэж хэлье. Эцэст нь надад Австрали улсад магистрын зэрэг хамгаалах боломж олгосон Австралийн засгийн газар болон тус улсын иргэдэд талархаж байгаагаа илэрхийлье.